که عمدتاً دارای تأییدیه های کنترل کیفی از مراجع قابل قبول بین المللی مثل استانداردهای:CE  و غیره بوده و یا دارای REDUCTION RATE > 10 Log6 می باشند، نکات فنی کاربردی دیگری نیز باید در انتخاب یک سیستم مناسب در نظر گرفته شود. فلذا تداوم این روند و  روشن سازی مزیت ها، نارسایی ها و ابهامات مرتبط با هر یک از سیستم های موجود در بازار ایران مقدمتاً مستلزم تعمق و توجه بیشتردرچگونگی عملکرد ، ظرفیت سیستم و استفاده از خردکن (Shredder ) می باشد ، که ذیلاً درقالب پرسش و پاسخهایی به بررسی آنها پرداخته شده است. به امید اینکه گامی هرچند کوچک ، درراه تامین منافع کشور برداشته باشیم.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ظرفیت سیستم

 

پرسش : کلیه کارشناسان بهداشت تأکید بر کاهش فاصله و حتی زمان میان تولید تا ضدعفونی کردن زباله های عفونی دارند ،  مضافاً  جابجائی  و دپوی آن ها  به هیچ وجه توصیه نمی شود. در صورتیکه بهره برداری از دستگاه های با ظرفیت بالا عمدتاً مستلزم جمع آوری زباله های عفونی در محلی خاص حداقل طی روز تا حد تکمیل ظرفیت عمل دستگاه (به منظور بهره برداری بهینه از دستگاه، کاهش استهلاک و کاهش هزینه بی خطرسازی) می باشد. پرسش این است، آیا دپوی زباله های عفونی صرفنظر از اختصاص فضائی مخصوص به ویژه در فصل تابستان، موجبات توسعه و نشر آلودگی محیط نخواهد شد؟

     پاسخ: آری.                                                                                         پرسش : آیا صحیح است که در صورت استفاده از یک دستگاه با ظرفیت بالا در یک بیمارستان، اگر دستگاه خراب شود، در مدت تعمیرات که شاید تا دو هفته هم زمان ببرد امحاء زباله های عفونی بیمارستان معضل جدی خواهد بود، ولی در صورتی که از 2 و یا 3 دستگاه از یک سیستم با ظرفیت کمتر استفاده شود ، در صورتی که یک دستگاه دچار مشکل شود، دستگاه های دیگر با کار مضاعف مشکل ضدعفونی کردن زباله ها را حل می کنند؟

          پاسخ: آری.

پرسش : آیا صحیح است که دستگاه های با ظرفیت بالا، عموماً دارای اندازه های بزرگ بوده و به تبع، اتاق و یا محلی اختصاصی با سازه مخصوص برای نصب آن ها مورد نیاز       می باشد؟

     پاسخ: آری.

پرسش : آیا درصورت استفاده ازیک دستگاه با ظرفیت بالا اعم از اتوکلاو یا زباله سوز، نیازبه احداث سردخانه به منظور ممانعت ازاثرات سوء زباله های دپو شده ، اجباری نمی باشد؟

     پاسخ: آری

پرسش :آیا استفاده از سردخانه موجب افزایش هزینه های بی خطرسازی زباله ها نمی گردد؟

      پاسخ: آری.

پرسش : با توجه به مراتب فوق، آیا می شود نتیجه گیری کرد که دستگاه های با ظرفیت کمتر که متناوباً زباله های عفونی تولید شده را در کمترین زمان ممکن، ضدعفونی کرده و عملاً نیاز به دپو و لذا ساخت سردخانه را کاملاً از پروسه سترون سازی حذف می نمایند،  نسبت به دستگاه های با ظرفیت بالا ارجعیت دارند؟

            پاسخ: کاملاً مثبت است.

 

نتیجه گیری:

          دو دستگاه امحاء زباله های بیمارستانی  با ظرفیت کمتر بر یک دستگاه با ظرفیت بالا ارجحیت دارد زیرا:

1.  در صورت خرابی یکی، دیگری با کار مضاعف مشکل سترون سازی را حل می کند.

2.    حجم زباله های عفونی دپوشده را کاهش می دهد.

3.    نیاز به احداث سردخانه را از پروسه سترون سازی حذف می نماید.

 

استفاده از خردکن ( Shredder  )

 

پرسش : آیا یکی از اهداف استفاده از Shredder کاهش حجم است؟

پاسخ: آری.

پرسش : آیا زباله های عادی در ایران  Shred می شوند؟

پاسخ: خیر.

پرسش : آیا با توجه به اینکه هزینه حمل زباله در کشور ما در مقایسه با کشورهای اروپایی بسیار ناچیز است ، استفاده از خردکن صرفاً به منظور کاهش حجم، ضروری و اقتصادی می باشد؟

پاسخ: منفی است.

پرسش : آیا یکی از اهداف استفاده از   Shredder(خردکن )می تواند خرد کردن وسائل نوک تیز و غیرقابل بازیافت کردن ظروف و وسائل پلاستیکی استفاده شده در مراکز درمانی دانست؟

          پاسخ: آری.

پرسش : در سیستم AUTOCLAVE  باید بخار داغ 134 درجه و فشار5/3 اتمسفربه صورت هموژن و یکنواخت به تمام نقاط زباله های عفونی نفوذ کند، به دلیل اینکه فضولات طبی معمولاً حاوی مقادیر زیاد از موادی هستند که رسانای خوبی برای گرما محسوب        نمی شوند،لذا از نفوذ حرارت لازم برای گندزدایی قسمت های عمقی تر جلوگیری            می کنند.آیا  به همین دلیل است که در شروع عملیات سترون سازی زباله ها را توسط  Shredder  قبلاً قطعه قطعه و خرد می کنند تا حرارت لازم به تمام قسمت های فضولات به خوبی نفوذ کند ؟

         پاسخ: آری.

پرسش : آیا Shredder ( خرد کن ) متناوبا نیازبه تعویض و تیزکردن تیغه ها را دارد؟

             پاسخ: آری.

پرسش : آیا دردستگاههایی که مجهز به  Shredderداخلی هستند،   Shredderدر شروع عملیات سترون سازی  با قطعه قطعه و مخلوط کردن زباله های عفونی باعث تولید شیرابه عفونی و آلودگی کامل همه زباله و خود Shredder  نمی شود؟

      پاسخ: مثبت است.

 

 

 

پرسش :  آیا درست است که در پایان عملیات سترون سازی، Shredder  هم توسط خود      سیستم  کاملاً ضدعفونی شده و برای پذیرش زباله های بعدی آماده می شود؟

          پاسخ: آری.

پرسش : آیا درست است که در سیستم هائی که از Shredder داخلی  استفاده می کنند، به محض اینکه سیستم فعال شد، شکل و فرم ظروف و کیسه های محتوی زباله های   عفونی نیز به همراه زباله ها توسط Shredder قطعه قطعه و پاره می شوند؟

          پاسخ: آری.

پرسش : اگر سیستمی که در ضمن پروسه سترون سازی از  Shredder داخلی استفاده می کند به هر دلیلی خراب شد( قسمت اتوکلاو ، خرد کن ویا هزدو قسمت )  با علم به اینکه ظروف و کیسه های محتوی زباله عفونی نیز خرد و یا پاره شده اند، تخلیه و جابجائی زباله های آغشته به شیرابه برای تعویض تیغه ها ویا تعمیردستگاه درحالیکه کاملاً ضدعفونی    نشده اند مشکل آفرین نمیباشند؟

پاسخ: مثبت است.

پرسش : دردستگاههایی که درحین پروسه سترون سازی از Shredder داخلی استفاده      می کنند، درصورتیکه درطی عملیات ، بخش خرد کن دچارنقص فنی شود ، بدیهی است که باید دستگاه از زباله های عفونی تخلیه شده و تیغه های  Shredder تعمیر و یا تعویض شوند. گفته می شود دراین حالت ، قسمت اتوکلاو وارد عمل شده و تیغه های آلوده و زباله های خرد و نیمه خرد و شیرابه عفونی را ضد عفونی می کند. سئوال این است که  اگر قسمت اتوکلاو هم به صورت اتفاقی و همزمان دراین مرحله خراب شود ، آیا تخلیه زباله ها و شیرابه آلوده به سادگی میسراست ؟

     پاسخ: خیر

پرسش : با فرض تخلیه شیرابه زباله وهمچنین کل  زباله های آلوده  آیا تعمیر دستگاه آلوده بویژه چنانچه پرتابل نباشد والزاماً درمحل تعمیر و تعویض تیغه شود برای محل ومتخصصین فنی آن خطرناک نمی باشد ؟

      پاسخ: آری.

پرسش : آیا یکی از ویژگی های مهم یک سیستم مطمئن این نیست که تحت هیچ شرایطی در طی پروسه سترون سازی زباله های عفونی، ظرف و یا پلاستیک مخصوصی را که زباله ها در آن جمع آوری شده و داخل سیستم گذاشته شده است را قطعه قطعه ومخلوط نکرده و تغییر شکل ندهد، تا اگر سیستم به هر دلیلی دچار مشکل شد، زباله ها را به راحتی با همان پلاستیک و ظرف اولیه ای که داخل دستگاه گذاشته شده اند بدون ایجاد آلودگی محیطی ازدستگاه خارج کرد؟

پاسخ: بلی.

پرسش : آیابه سبب موارد فوق الذکرنیست که استفاده از   Shredderقبل ازسترون سازی به هیچ وجه اصلح نبوده ودرصورت الزام به استفاده ازخردکن به هردلیل ممکن ، بهترا ست که خردکن بعد ازپایان پروسه سترون سازی زباله های عفونی ، مورد بهره برداری قرارگیرد؟

     پاسخ: مثبت است.

 

 

 

 

 

 

پرسش : Shredder  که عمدتاً به خاطر ماهیت وظیفه آن  نسبت به سایر  دستگاه های دوار از صدای بیشتری برخوردار می باشد، چنانچه در داخل دستگاه  ضدعفونی قرارگیرد باعث آلودگی بیشتر صوتی، حجیم تر شدن دستگاه وهمچنین اختصاص فضای محصوروسازه خاصی را طلب می کند . آیا اگر Shredderازدستگاه اصلی ضدعفونی کننده حذف شود سیستم کم حجم تر ، کم صداتر و مطمئن تر ازنظرسلامت بهداشت محیط نخواهد بود؟  و درصورت الزام به استفاده ازخردکن بهترنیست که خرد کن به صورت جداگانه درمحل مناسبی خارج از فضاهای اصلی نصب شود؟

      پاسخ: مثبت است.

 

 

توصیه های ایمنی کارشناسان بهداشت پیرامون مدیریت امحاء پسماندهای بیمارستانی :

1.  زباله های عفونی درکمترین زمان و فاصله ازمحل تولید و با کمترین  جابجایی ضد عفونی شده و تبدیل به زباله های عادی شوند.

2.    دستگاه امحاء زباله شکل و ماهیت غیرمتجانس با محیط بیمارستان نداشته باشد.

3.    آلودگی صوتی و عفونی درداخل بیمارستان ایجاد نکند.

4.  سیستمی مناسب است که تا قبل از ضدعفونی شدن کامل زباله ها، ظرف محتوی زباله ها را قطعه قطعه نکند تا اگر دستگاه به هر دلیلی دچار مشکل فنی شد، زباله ها به راحتی  با ظرف اولیه از دستگاه خارج شوند و دستگاه برای تعمیرانتقال یابد.

(( استفاده از Shredder قبل ازسترون سازی ممنوع ))

5.  در صورت الزام به استفاده از Shredder فقط بعد از ضدعفونی کامل زباله ها از Shredder استفاده شود. زیرا در این روش به هیچوجه محیط Shredder آلوده    نمی گردد و تعمیر و تعویض تیغه های کند آن نیز هیچگونه خطری را ایجاد نمی کند.

6.  دستگاه امحاء زباله کم حجم بوده ،  فضا و سازه خاصی را نیازنداشته باشد، درصورت نیازقابل انتقال باشد.     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روش های مرسوم دفع زباله های عفونی

 

ازروش های مرسوم دفع زباله های طبی می توان ازدو روش اتوکلاو و مایکروویو نام برد.

 

1- روش اتوکلاو

     دراین روش بخارداغ تحت فشار مناسب ، با گرم کردن زباله ها باعث ضدعفونی کردن آنها

 می شود.  این سیستم که به صورت گسترده و شایعی دراکثرمراکزی که به امورپزشکی و پیراپزشکی اشتغال دارند مورد بهره برداری قرارمی گیرد ، عیب عمده و مهمی ندارد به جز مواردذیل :

- فضولات طبی معمولا حاوی مقادیرزیادی مواد سنتیتیک هستند که رسانای خوبی برای گرما محسوب نمی شوند و به همین علت گرما به قسمت های عمیق تر اجرام  به کندی نفوذ می کند و درنتیجه فرایند اتوکلاو کردن طولانی می شود مضافا اینکه مصرف آب و انرژی بسیار بالا می رود.  درجهت رفع این نقیصه عموما درحین پروسه سترون سازی از Shredder  استفاده        می کنند تا زباله ها کاملاً خرد شده و گرما سریعتر به صورت هموژن و یکنواخت به تمام نقاط آنها نفوذ کند.

 

2- سیستم مایکروویو

      دراین روش زباله های عفونی توسط امواج مایکروویو ضد عفونی می شوند. این روش نیز ضمن داشتن مزیت های فوق العاده مانند سرعت عمل ، راندمان بالا درضد عفونی عمقی اجرام عفونی ، از این نقیصه نیز برخورداراست که امواج کوتاه قادر به گرم کردن سطوح اشیاء خشک و متخلخلی که  بدون رطوبت هستند ، نمی باشد. تنها راه حلی که برای رفع این ایراد اساسی متصور است مرطوب و نمدارکردن سطوح اجرام آلوده پیش از گندزدایی است .  

 

روش نوین دفع زباله های عفونی (ا تو کلاو + مایکروویو )

      اجتناب ازآثارمنفی کاربرد مجرد هریک ازدو سیستم فوق الذکر و بهره برداری بهینه         از ویژگی های اقتصادی هریک از آنها ، ایجاب می کند که از سیستمی تواٌمان                         ( اتوکلاو + مایکروویو) بهره گیری شود . بطوریکه ضمن بالا بردن راندمان کار عملاً زمان را کوتاه و از نظر اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد. با توجه به اینکه مواد سینتیتیک موجود در زباله های عفونی ، رسانای خوبی برای گرما نیستند ، سیستم اتوکلاو ، سطوح وهمزمان سیستم مایکروویو ، درون آنها را ضد عفونی می کنندو بدین ترتیب استفاده از  Shredder جهت خرد کردن زباله های عفونی را در حین سترون سازی از پروسه خذف می نماید.  بخارداغ مورد نیاز سیستم اتوکلاو توسط قسمت مایکروویو دستگاه سریعا تهیه  و رطوبت مورد نیاز سیستم مایکروویو را پروسه اتوکلاو دستگاه فراهم می آورد، و نتیجتاً سیستمی کارآتر ازهریک از دو سیستم فوق مورد بهره برداری قرار می گیرد.

لازم به یادآوری است که طی سالهای اخیر چندین تولید کننده معتبر اروپایی سیستم نوینی را برای امحاء زباله های عفونی مراکز درمانی تولید کرده اند که هم اکنون در بسیاری از   بیمارستانها ، مراکز بهداشتی ودرمانی جهان مورد استفاده قرارگرفته است که همان تلفیق دو سیستم

 

AUTOCLAVE + MICROWAVE

 

    می باشد.درصورت استفاده از دستگاههایی که از تکنولوژی ( اتو کلاو + مایکروویو ) بهره می برند ، هنگامی که نیاز به کاهش حجم بیشتر و یا ... باشد ، می توان بعد از بی خطرسازی پسماندها از Shredder  استفاده نمود.

      بدیهی است در این سیستم ، در صورت خرابی Shredder  نیز هیچگونه آلودگی برای دستگاه و محیط ایجاد نخواهد شد.